Ukryta wśród fal Morza Egejskiego, zaledwie kilka kilometrów od wybrzeża północno-zachodniej Turcji, wyspa Cunda (znana również jako Alibey) to idealna propozycja na jednodniowy wypad z Ayvalıku lub spokojny kilkudniowy odpoczynek w śródziemnomorskim stylu. Choć administracyjnie należy do Turcji, jej serce bije w rytmie dwóch kultur – greckiej i tureckiej, które przez wieki współtworzyły to miejsce.
Dlaczego warto odwiedzić Cundę?
Cunda to miejsce pełne uroku, gdzie czas zdaje się płynąć wolniej. Wyspa słynie z:
- urokliwych kamiennych domów i brukowanych uliczek,
- wyjątkowej kuchni opartej na rybach, owocach morza i oliwie z oliwek,
- grecko-osmańskiego dziedzictwa widocznego w architekturze i tradycjach,
- klimatycznych kawiarni i rodzinnych tawern nad brzegiem morza,
- spokojnych plaż idealnych do wypoczynku z dala od zgiełku.
To miejsce, które zachwyca nie tylko widokami, ale też atmosferą – kameralną, autentyczną, nostalgiczną.
Moje książki o Stambule i całej Turcji
Odkryj ze mną Turcję i zaplanuj swoją niezapomnianą podróż
Jak się dostać na wyspę?
Choć technicznie Cunda jest wyspą, od lat 60. XX wieku połączona jest z lądem dzięki pierwszemu w Turcji mostowi groblowemu, który prowadzi przez lagunę z Ayvalıku. Na wyspę można dojechać:
- lokalnym minibusem z centrum Ayvalıku (kursy co kilkanaście minut),
- taksówką (indywidualnie lub jako tzw. „dolmuş-taksi”, czyli współdzielony kurs),
- rowerem lub pieszo, jeśli cenisz aktywne zwiedzanie i nie straszne Ci egejskie słońce.
Ślady historii – Grecy, Turcy i Traktat z Lozanny
Historia Cundy sięga czasów starożytnych, ale to burzliwy wiek XX pozostawił tu najtrwalszy ślad. Do 1923 roku wyspa była zamieszkana głównie przez Greków, którzy nazywali ją Moschonisia („Wyspy Puszystych”) lub Hekatonisa. Po Traktacie z Lozanny doszło do przymusowej wymiany ludności między Grecją a Turcją – Grecy wyjechali, a na ich miejsce przybyli Turcy z Kretą i Bałkanami w tle.
Choć dziś wyspa jest całkowicie turecka, wiele domów i budynków zachowało grecką architekturę, charakterystyczne wąskie uliczki i układ przestrzenny dawnych osad. Spacerując, można natknąć się na ruiny greckich cerkwi, stare kamienne rezydencje, a nawet ślady dawnego alfabetu.
Co zobaczyć na wyspie Cunda?
- Kościół św. Mikołaja (Taksiyarhis Kilisesi) – odrestaurowana cerkiew grecka z XIX wieku, obecnie przekształcona w muzeum. Wnętrze zachwyca freskami i monumentalną przestrzenią.
- Latarnia morska na przylądku Ayışığı – idealny punkt na zachód słońca z widokiem na Egejskie Morze.
- Punkt widokowy Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı – biblioteka w dawnym klasztorze greckim z tarasem, z którego rozciąga się panorama na zatokę Ayvalık.
- Stare miasto Cundy – ulice pełne kolorowych okiennic, balkonów i spokojnych kawiarenek, gdzie lokalni mieszkańcy toczą rozmowy przy çayu.
Gdzie zjeść i wypić lokalne wino?
Cunda to raj dla miłośników ryb, owoców morza i egejskiej kuchni. Lokalne restauracje serwują grillowaną ośmiornicę, smażone sardynki, meze z dodatkiem dzikich ziół oraz świeżą rybę dnia. Warto spróbować:
- Ayvalık Tostu – lokalna wersja zapiekanej kanapki z serem i kiełbasą (w wersji klasycznej lub vege),
- Zeytinyağlılar – dania warzywne przygotowane na oliwie z oliwek,
- Kalamar tava – chrupiące krążki kalmara,
- Domowe baklawy i lokum – szczególnie w przyportowych cukierniach.
Nie brakuje także miejsc z winem z regionu Egejskiego – lekkie białe wina i aromatyczne czerwone kupażowane szczepy świetnie komponują się z rybą i meze.
Kawiarniane perełki – Taş Kahve
Jedną z ikon wyspy jest zabytkowa kawiarnia Taş Kahve. Usytuowana tuż przy nabrzeżu, w kamiennym budynku z XIX wieku, zachwyca:
- wysokim sufitem i drewnianymi stropami,
- dużymi lustrami i portretami Atatürka,
- kolorowymi witrażami,
- jaskółkami przelatującymi między stolikami.
To nie tylko miejsce na kawę, ale też podróż w czasie. W menu znajdziesz turecką kawę, klasyczne śniadania i tosty Ayvalık – idealne na leniwe przedpołudnie.
Plaże i odpoczynek
Choć wyspa Cunda nie słynie z szerokich, piaszczystych plaż, można znaleźć urokliwe zatoczki z krystaliczną wodą i zacisznymi zejściami do morza. Popularne miejsca to:
- Ortunç Koyu – malownicza zatoka z płytką wodą, dobra dla rodzin,
- Patriça Koyu – bardziej dzika i spokojna, z piękną linią brzegową,
- Ada Camping – dla tych, którzy szukają plaży z klimatem i cichym barem.
Podsumowanie – komu spodoba się Cunda?
Wyspa Cunda to doskonały wybór dla turystów szukających autentycznych miejsc, gdzie historia splata się z codziennością, a kultura ma smak oliwy z oliwek i świeżej ryby. Spodoba się szczególnie:
- miłośnikom architektury i historii,
- osobom ceniącym spokojne wakacje bez tłumów,
- podróżnikom kulinarnym i fanom lokalnych smaków,
- parom i solo-podróżnikom szukającym romantycznej atmosfery.
Jeśli odwiedzasz Ayvalık, nie pomijaj tej wyspy – Cunda to jeden z tych zakątków Turcji, który najlepiej odkrywać bez pośpiechu, kawałek po kawałku.
