W Stambule są miejsca, które definiują charakter miasta. Po stronie azjatyckiej, tuż przy wodach Bosforu, wznosi się monumentalny gmach z piaskowca i granitu, przypominający o czasach, gdy kolej była najważniejszą nicią łączącą imperium z resztą świata. Stacja Haydarpaşa, otwarta w 1908 roku jako brama do Anatolii i Bliskiego Wschodu, przez dziesięciolecia była świadkiem niezliczonych podróży, spotkań i pożegnań.
Dziś to miejsce, które wielu kojarzy wyłącznie z przeszłością, przechodzi wielką transformację. Dawny terminal kolejowy nie zniknie z mapy komunikacyjnej Stambułu – pociągi nadal będą tu kursować – ale obok funkcji transportowej Haydarpaşa stanie się jednym z najważniejszych centrów kultury i sztuki w mieście.
Dworzec, który zna każdy stambulski podróżnik
Historia Haydarpaşa jest nierozerwalnie związana z rozwojem Stambułu i całej Turcji. Zaprojektowana przez niemieckich architektów Otto Rittera i Helmuta Cuno, budowla powstała w czasach, gdy kolej Berlin–Bagdad miała zmienić oblicze regionu. Przez dekady to właśnie tutaj zaczynały się podróże do Ankary, Izmiru czy w stronę Syrii i Iraku.
Moje książki o Stambule i całej Turcji
Odkryj ze mną Turcję i zaplanuj swoją niezapomnianą podróż
Dworzec przetrwał wojny, pożary, a także dramatyczne wydarzenie z 2010 roku, gdy potężny ogień zniszczył dach i część wnętrz. Dla mieszkańców miasta był to wstrząs, bo Haydarpaşa nie była tylko budynkiem – była wspomnieniem i symbolem. Dziś powraca w nowej roli, a jej los śledzą z uwagą zarówno mieszkańcy, jak i turyści.
Muzeum archeologiczne – odkrywanie tysiącletnich tajemnic
Jednym z najciekawszych efektów rewitalizacji będzie otwarcie pierwszego muzeum archeologicznego na azjatyckim brzegu Stambułu. To inicjatywa wyjątkowa – właśnie na terenie stacji podczas wykopalisk w 2018 roku odkryto tysiące przedmiotów, które rzucają nowe światło na historię tego miejsca jako dawnego portu i osady.
W muzeum zostaną zaprezentowane artefakty sięgające nawet czasów antycznych, w tym amfory, elementy architektoniczne i przedmioty codziennego użytku, które przez wieki spoczywały pod fundamentami dworca.
Archeopark – historia pod gołym niebem
Zabytki nie trafią wyłącznie do gablot. Część odkryć zostanie udostępniona w specjalnie zaprojektowanym archeoparku – przestrzeni plenerowej, gdzie można będzie zobaczyć fragmenty murów i reliktów dokładnie tam, gdzie je odnaleziono. Spacer po tym terenie będzie niezwykłym doświadczeniem: oto w cieniu monumentalnego dworca i w tle panoramy Bosforu zwiedzający zetkną się z warstwami historii, które budowały Stambuł przez tysiąclecia.
Haydarpaşa jako scena sztuki i edukacji
Rewitalizacja nie kończy się na archeologii. W planach jest utworzenie centrum sztuk performatywnych, które ma przyciągać teatry, muzyków i tancerzy. Obok powstaną biblioteka, sale wystawowe, muzea tematyczne i warsztaty twórcze, otwierając stację na artystów i społeczność lokalną.
Haydarpaşa ma stać się miejscem spotkań – przestrzenią, gdzie mieszkańcy Kadıköy i turyści będą mogli uczestniczyć w koncertach, wystawach czy dyskusjach. To powrót do idei dworca jako miejsca żywego, pulsującego, nie tylko punktem tranzytowym.
Duchowe dziedzictwo i architektura
W obrębie kompleksu znajduje się również historyczny meczet, który przechodzi konserwację i pozostanie otwarty dla wiernych. To symbol szacunku dla przeszłości i przypomnienie, że w nowym projekcie znalazło się miejsce na zachowanie autentycznego charakteru Haydarpaşa.
Sam gmach dworca – przykład architektury neorenesansowej z elementami barokowymi – zostanie pieczołowicie odrestaurowany. Już dziś jego fasada odbijająca się w wodach Bosforu przyciąga obiektywy fotografów i obiecuje, że wkrótce ponownie stanie się jedną z ikon miasta.
Dlaczego Haydarpaşa przyciągnie turystów?
Transformacja Haydarpaşa to coś więcej niż renowacja zabytku. To opowieść o tym, jak Stambuł potrafi łączyć wielowiekowe dziedzictwo z nowoczesną wizją kultury. Dla turystów będzie to obowiązkowy punkt programu – nie tylko dla miłośników architektury czy historii, lecz także dla tych, którzy chcą zobaczyć, jak miasto w kreatywny sposób wykorzystuje swoje zasoby.
Spacer po archeoparku, wizyta w nowym muzeum czy udział w spektaklu w centrum performatywnym – to doświadczenia, które sprawią, że Haydarpaşa stanie się jednym z ciekawszych miejsc na azjatyckim brzegu Stambułu.
