5 grudnia mieliśmy ogromną przyjemność uczestniczyć w wyjątkowym wydarzeniu z okazji Światowego Dnia Kawy po Turecku, które odbyło się w Ambasadzie Turcji w Warszawie. Serdecznie dziękujemy Jego Ekscelencji Ambasadorowi Raufowi Alpowi Denktaşowi oraz Pani Rachel Denktaş za zaproszenie na to niezapomniane spotkanie.
Obecność Pana Osmana Serima, Prezesa Tureckiego Stowarzyszenia Kultury i Badań nad Kawą, nadała wydarzeniu wyjątkowego charakteru. Pan Serim w inspirujący sposób przybliżył gościom bogatą historię Türk kahvesi oraz tradycyjne metody jej parzenia, które od wieków pozostają niezmienione. Fascynującej prelekcji towarzyszyło zaserwowanie gościom aromatycznej kawy, a także wyśmienite tureckie słodkości.
To spotkanie było nie tylko okazją do odkrycia tajemnic tureckiej kultury kawowej, ale także do poznania, jak turecki napój wpłynął na rozwój kawiarni jako centrów życia społecznego i intelektualnego.
Moje książki o Stambule i całej Turcji
Odkryj ze mną Turcję i zaplanuj swoją niezapomnianą podróż
Kawa po turecku – więcej niż napój
Kawa po turecku to nie tylko aromatyczny napój o wyrazistym smaku – to również symbol tradycji, gościnności i więzi społecznych. Już w XIX wieku włoski podróżnik Edmondo de Amicis pisał:
„W Stambule kawa jest wszędzie – na szczycie Wieży Galata, na parowcach, na targowiskach. Gdziekolwiek się udasz, wystarczy zawołać ‘kawa!’, a w ciągu trzech minut trzymasz filiżankę w ręku.”
Dzięki swojemu smakowi i wyjątkowym właściwościom pobudzającym, kawa po turecku zyskała ogromne znaczenie w codziennym życiu Turków. Rano budzi i dodaje energii, a w ciągu dnia towarzyszy spotkaniom biznesowym i chwilom relaksu.
Rytuały związane z kawą po turecku
Kawa po turecku od wieków pełni wiele ról w tureckiej kulturze:
- Gościnność: Podanie kawy gościom jest wyrazem szacunku i przyjaźni. Istnieje nawet powiedzenie: „Filiżanka kawy zapewnia 40 lat przyjaźni.”
- Tradycja weselna: Podawanie kawy z solą przez tureckie narzeczone to stara i symboliczna tradycja związana z zaręczynami. Dzieje się to zwykle, gdy przyszły narzeczony i jego rodzina odwiedzają dom panny młodej, aby oficjalnie poprosić o jej rękę. W tradycji tureckiej, kawa z solą symbolizuje próbę, podczas której sprawdzana jest cierpliwość i szacunek przyszłego męża do narzeczonej. Jeśli mężczyzna wypije kawę bez narzekania, pokazuje, że ma poczucie humoru, jest wyrozumiały i akceptuje wyzwania, które mogą się pojawić w ich wspólnym życiu.
- Wróżenie z fusów: Kultura kawowa łączy się również z „tasseografią” – wróżeniem z fusów. To popularna forma rozrywki, podczas której interpretowane są kształty pozostawione na dnie filiżanki.
Historia kawy po turecku
Turecka kawa odegrała kluczową rolę w międzykulturowej wymianie, stając się mostem łączącym Wschód i Zachód. Kiedy w XVI wieku kawa trafiła do Imperium Osmańskiego, szybko zaczęła kształtować nie tylko turecką kulturę, ale i wpływać na inne społeczeństwa. Tureckie metody parzenia i serwowania kawy rozprzestrzeniły się wraz z ekspansją Imperium, docierając na Bałkany, Bliski Wschód i do Europy.
To właśnie dzięki tureckim kupcom i dyplomatom kawa została wprowadzona do krajów europejskich, gdzie początkowo uznawano ją za egzotyczny napój. Kawiarnie wzorowane na tureckich kahvehane zaczęły pojawiać się w miastach takich jak Wiedeń czy Wenecja, stając się miejscami spotkań intelektualistów i artystów. W ten sposób turecka kawa nie tylko stała się symbolem kultury osmańskiej, ale także odegrała kluczową rolę w globalnym rozwoju kawowej tradycji, będąc jednym z pierwszych produktów, które zyskały status kulturowego pomostu między różnymi cywilizacjami.
Napój nie tylko wpłynął na kulturę – przyczynił się także to powstania w języku tureckim słów, takich jak:
- „Kahverengi” – brązowy (dosłownie: kolor kawy)
- „Kahvaltı” – śniadanie (dosłownie: przed kawą)
Ciekawostki o kawie po turecku
- W 2013 roku kultura i tradycja kawy po turecku zostały wpisane na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
- W Turcji powstały liczne unikalne akcesoria do parzenia kawy, takie jak zdobione filiżanki, mosiężne cezve czy tace do serwowania.
- Wiele regionów Turcji, takich jak İzmir czy Gaziantep, wypracowało własne warianty kawy, wzbogacając ją o składniki takie jak pistacje, migdały czy karob.
Podsumowanie
Kawa po turecku to nie tylko napój – to żywa historia, rytuał i doświadczenie. Od tradycyjnych domowych filiżanek po luksusowe restauracje i lokalne kawiarnie, turecka kawa łączy ludzi, opowiada historie i wprowadza w świat głębokiego smaku.
Warto zgłębiać tę tradycję, która trwa niezmiennie od pięciu wieków, celebrując bogactwo kultury i smaku, jakie niesie ze sobą każda filiżanka.
