Perła Apulii: Alberobello i białe stożkowe domki trulli we Włoszech

Alberobello, malownicze miasteczko położone w regionie Apulia w południowych Włoszech, to miejsce, które zachwyca turystów z całego świata swoimi unikalnymi trulli. Te tradycyjne, białe domki ze stożkowymi dachami, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, tworzą magiczną atmosferę, przenoszącą odwiedzających w przeszłość. Alberobello to nie tylko architektoniczna perełka, ale także miejsce o bogatej historii i kulturze, pełne urokliwych uliczek, zabytków oraz lokalnych tradycji, które przyciągają miłośników podróży i poszukiwaczy autentycznych włoskich doświadczeń.

Alberobello to jedno z dwóch miejsc na świecie, w których podziwiać można tradycyjne stożkowe domki. Mieliśmy przyjemność odwiedzić oba! :)

Alberobello, znane lokalnie jako Iarubbèdde, to urokliwe miasteczko liczące ponad 10 tys. mieszkańców, położone w metropolii Bari w regionie Apulia. Jest częścią malowniczej Valle d’Itria i Murgii dei Trulli, a jego największą atrakcją są charakterystyczne trulli – unikalne, stożkowate domki zbudowane z kamienia bez użycia zaprawy, które od 6 grudnia 1996 roku znajdują się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Historia

Historia Alberobello sięga początków XVI wieku, kiedy to hrabia Conversano, Andrea Matteo III Acquaviva d’Aragona, zainicjował osiedlenie się na tym terenie około czterdziestu rodzin chłopskich z Noci. Mieli oni uprawiać ziemię i oddawać dziesięcinę z plonów. W 1635 roku jego następca, hrabia Giangirolamo II, rozpoczął urbanizację tego obszaru, budując gospodę z tawerną, oratorium oraz kilka małych domów.

Rozkwit miasteczka przyspieszyła obfitość wapienia, pozwalająca na budowę charakterystycznych trulli – domów z suchych kamieni, tworzonych bez użycia zaprawy. Był to sprytny sposób hrabiego na uniknięcie płacenia podatków hiszpańskiemu wicekrólowi Królestwa Neapolu. Budując trulli bez użycia zaprawy, domy te mogły być klasyfikowane jako „tymczasowe” lub „niekompletne” struktury, co zwalniało ich właścicieli z obowiązku płacenia niektórych podatków.

Alberobello pozostało pod rządami rodu Acquaviva d’Aragona aż do 27 maja 1797 roku, kiedy to król Ferdynand IV Burbon nadał osadzie status królewskiego miasta, uwalniając ją od feudalnej zależności. Pierwszym burmistrzem został Francesco Giuseppe Lippolis.

Geografia i położenie

Alberobello znajduje się w południowo-wschodniej części prowincji Bari, w pobliżu malowniczej Valle d’Itria oraz wzgórz Murgii Sud-Est Barese. To strategiczne położenie sprawia, że jest to idealne miejsce do eksploracji regionu Apulia.

Trulli – symbol Alberobello

Najważniejszym i najbardziej charakterystycznym elementem Alberobello są trulli – budynki wznoszone z wapienia w technice suchej bez użycia zaprawy. Te wyjątkowe konstrukcje mają stożkowate dachy i są ozdobione symbolami o znaczeniu religijnym lub magicznym.

Trullo Sovrano

Jednym z najważniejszych trulli w Alberobello jest Trullo Sovrano, położony w centrum miasta. Jest to największy trullo, który został zbudowany na dwóch poziomach. Dziś pełni funkcję muzeum i miejsca wydarzeń kulturalnych, takich jak koncerty czy przedstawienia teatralne.

Zabytki i atrakcje

Architektura religijna

• Chiesa Madre – Basilica dei Santi Medici Cosma e Damiano: Ta neoklasycystyczna bazylika jest dedykowana świętym Kosmie i Damianowi, patronom miasta. Kult tych świętych został wprowadzony przez hrabiego Giangirolamo II w XVII wieku. Wnętrze bazyliki zachwyca bogatymi zdobieniami i relikwiami świętych.
• Chiesa a Trullo Parrocchia di Sant’Antonio da Padova: Ta niezwykła świątynia została zbudowana w latach 1926-1927 i jest unikalnym przykładem trullo używanego jako miejsce kultu religijnego. Wysoka na 21 metrów kopuła i 18-metrowa dzwonnica nadają jej imponujący wygląd.

Kultura i społeczeństwo

Alberobello jest miastem o bogatej kulturze i tradycjach. Oprócz trulli, można tu znaleźć Muzeum Teritoriale Casa Pezzolla, które prezentuje historię i kulturę regionu, oraz Ecomuseo della Valle d’Itria.

Alberobello jest często wybierane jako tło dla filmów, ze względu na swoje malownicze i unikalne trulli. Miasteczko zagrało w wielu filmach, w tym w „Casanova ’70” z Marcello Mastroiannim oraz w popularnym włoskim filmie „Che bella giornata” z Checco Zalone.

Turystyka i rzemiosło

Turystyka odgrywa kluczową rolę w ekonomii Alberobello. Tysiące turystów z całego świata przybywają, aby podziwiać trulli i zanurzyć się w urokliwym klimacie miasteczka. Rzemiosło, w tym wyroby z kamienia i ceramiki, również odgrywa ważną rolę w lokalnej gospodarce.

Wskazówki dla turystów

Najlepszym okresem na zwiedzanie jest wiosna i jesień, kiedy temperatura jest umiarkowana, a tłumy mniejsze. Dotarcie do Alberobello jest stosunkowo proste – można skorzystać z pociągów regionalnych, które łączą miasto z Bari, stolicą Apulii. W samym Alberobello poleca się poruszanie pieszo, gdyż główne atrakcje znajdują się w niewielkiej odległości od siebie. Zaleca się noszenie wygodnego obuwia, ponieważ brukowane uliczki mogą być nierówne. Warto także zaopatrzyć się w wodę, szczególnie latem, kiedy temperatury mogą być wysokie.

Restauracje i kawiarnie oferują tradycyjne dania kuchni apulijskiej, a lokalne sklepy z pamiątkami to doskonałe miejsca na zakup ręcznie robionych wyrobów i lokalnych produktów. Większość miejsc akceptuje karty płatnicze, jednak warto mieć przy sobie trochę gotówki na drobne zakupy. Na koniec, nie zapomnijcie o aparacie fotograficznym – Alberobello to prawdziwy raj dla miłośników fotografii!

Ciekawostka – stożkowe domy tylko w dwóch miejscach na świecie

Kilka lat temu, podczas naszej podróży po południowej Turcji odkryliśmy starożytne miasto Harran, gdzie tradycyjne domy w kształcie uli przypominają trulli z Alberobello. Choć zbudowane z cegieł mułowych, a nie kamienia, te budowle świadczą o zaskakujących podobieństwach architektonicznych między odległymi kulturami. Co ciekawe, to jedyne dwa miejsca na świecie, gdzie można znaleźć takie unikalne domy.

Alberobello, położone w południowych Włoszech niedaleko Bari, oraz Harran w południowo-wschodniej Turcji, w regionie Şanlıurfa, około 20 km od granicy z Syrią, mają podobną historię budowy. Oba miasta składają się głównie z jednopokojowych domów o stożkowym dachu. Obie lokalizacje są dziś wpisane na listę UNESCO.