Anıtkabir, Ankara – Mauzoleum Mustafy Kemala Atatürka [historia, ważne miejsca, atrakcje, wstęp]

- Advertisement -

Mustafa Kemal Atatürk, fundator i pierwszy prezydent Republiki Turcji, został pochowany w Anıtkabir, rozległym kompleksie muzealnym w Ankarze, stolicy kraju. Miejsce corocznie gości miliony krajowych oraz zagranicznych turystów. 

Jedną z najważniejszych atrakcji Ankary jest Anıtkabir, obszar obejmujący mauzoleum Mustafy Kemala Atatürka, fundatora i pierwszego prezydenta Republiki Turcji. Miejsce wznosi się na wzgórzu o wysokości 906 m, w dzielnicy Çankaya, pod adresem 31 Akdeniz Caddesi. Budowa kompleksu budynków, którego projektami byli Emin Onat i Orhan Arda, rozpoczęła się w 1944 roku i zakończyła w 1953 roku. Powierzchnia rozległego terenu wynosi 750 000 metrów kwadratowych.

Kim był Mustafa Kemal Atatürk? 

Mustafa Kemal przyszedł na świat w 1881 roku w greckich Salonikach, będących wówczas częścią Imperium Osmańskiego. Edukację wojskową rozpoczął w 1893 roku, w szkole wojskowej, a następnie kontynuował naukę w Akademii Wojskowej w Stambule. Za sprawą swoich wysoce rozwiniętych umiejętności, przyszły fundator Republiki Turcji błyskawicznie piął się po szczeblach kariery. 

Przełomowym momentem na jego militarnej drodze była bitwa o Gallipoli (znana w Turcji jako bitwa o Çanakkale), toczona od 25 kwietnia 1915 do 9 stycznia 1916 roku. Niesamowity opór stawiany przez dowodzoną przez Mustafę Kemala armię na zawsze zapisał się w historii Turcji. Żołnierze tureccy pod dowództwem Paszy wygrali następstwie także kilka innych bitew z okupantami, doprowadzając w konsekwencji do niepodległości. 

29 października 1923, na gruzach Imperium Osmańskiego, powstała Republika Turcji. Mustafa Kemal Atatürk został jej pierwszym prezydentem. Funkcję tę pełnił do 10 listopada 1938, kiedy to zmarł w stambulskim pałacu Dolmabahçe w wieku 57 lat z powodu marskości wątroby.

Po śmierci Atatürka podjęto decyzję, że jego ciało zostanie pochowane w Muzeum Etnograficznym w Ankarze do czasu wybudowania właściwego mauzoleum w stolicy. Budowa obiektu została ukończona w październiku 1953 roku, a ciało Mustafy Kemala przetransportowano do Anıtkabir 10 listopada tego samego roku, podczas uroczystej ceremonii z udziałem milionów mieszkańców Turcji. 

Co można zobaczyć w Anıtkabir?

Centralnym budynkiem kompleksu jest Mauzoleum, do którego prowadzą 42-stopniowe schody. W jego wnętrzu znajduje się Sala Honorowa oraz symboliczny sarkofag Atatürka, wykonany z marmuru sprowadzonego z gór Gavur w tureckiej prowincji Osmaniye. Prawdziwy grób prezydenta Turcji, niedostępny dla odwiedzających, znajduje się w komorze grobowej na dolnym piętrze budynku, zlokalizowanej bezpośrednio pod sarkofagiem.  

Istotnym elementem kompleksu jest także Droga Lwa (tur. Aslanlı Yol), otoczona 24 marmurowymi rzeźbami lwów, reprezentujących 24 plemiona Oguzów, od których wywodzą się m.in. dzisiejsi Turkmeni i Turcy. Posągi usytuowano parami, aby reprezentowały jedność i solidarność narodu tureckiego. Na samym początku Drogi Lwa stoją dwie wieże: Hürriyet (z tur. wolność) i Istiklal (z tur. niepodległość), a przed budowlami postawiono grupy rzeźb męskich i żeńskich. Posągi mają wyrażać głęboki ból, odczuwany przez naród turecki po śmierci Atatürka. 

Na terenie Anıtkabir znajduje się łącznie dziesięć wież ustawionych symetrycznie, w tym m.in. Wieża Republiki, Wieża Rewolucji, Wieża Paktu Narodowego, Wieża Pokoju oraz Wieża Zwycięstwa. Symbolizują one ideały, które wpłynęły na naród turecki i powstanie Republiki Turcji. Na obszarze kompleksu znajduje się także muzeum, w którym prezentowane są osobiste przedmioty Atatürka, medale, odznaczenia, a nawet środki transportu, którymi podróżował fundator Republiki. 

Zwiedzając kompleks warto zajrzeć także do lokalnego sklepu z pamiątkami, oferującego bogatą gamę produktów z wizerunkiem lub podpisem Atatürka. Jedną z najbardziej intrygujących pamiątek do nabycia w tym miejscu jest figurka Foksa, ostatniego psa Mustafy Kemala. Brązowa psina towarzyszyła Atatürkowi w trakcie uroczystych ceremonii oraz podróży po różnych częściach kraju, m.in. do Erzurum (gdzie pies na chwilę się zgubił), Konyi, Trabzonu (w trakcie podróży promowej) oraz Gaziantepu (gdzie krzyknął na niego miejscowy kucharz, generując u psa obrazę, którą odnotował sam Pasza). Niestety, Foks najprawdopodobniej został zastrzelony za po tym, jak ugryzł swojego pana w rękę. Wbrew woli Atatürka, wypchane ciało psa po latach zasiliło kolekcję muzealnych pamiątek w Anıtkabir, gdzie od 1969 roku znajduje się do dziś. 

Warto podkreślić, że choć Anıtkabir to miejsce dedykowane Mustafie Kemalowi Atatürkowi, nie jest on jedyną osobą pochowaną na terenie kompleksu. Między wieżami Barış (z tur. pokój) oraz Zafer (z tur. zwycięstwo), dokładnie naprzeciwko Mauzoleum Atatürka, znajduje się symboliczny sarkofag İsmeta İnönü, drugiego prezydenta Republiki Turcji, pierwszego premiera oraz pierwszego szefa sztabu tureckich sił zbrojnych. İnönü zmarł 25 grudnia 1973 roku, a trzy dni później został pochowany w komorze grobowej w Anıtkabir podczas uroczystej ceremonii. Sarkofag znajduje się nad miejscem jego pochówku. 

Zmiana warty w Anıtkabir: przywilej dla nielicznych

Niewątpliwą atrakcją dla wszystkich odwiedzających jest uroczysta zmiana warty z udziałem gwardii honorowej. Rozległym kompleksem Mauzoleum Atatürka zarządza dowództwo Tureckiego Sztabu Generalnego, w skład którego wchodzi Kompania Gwardii i Ceremonii. Aby – jako żołnierz – stanąć na straży Anıtkabir, należy przejść skrupulatny proces selekcji, a następnie intensywne szkolenia. Strażnicy wybierani są spośród ochotników jednostek szkoleniowych wojsk lądowych, powietrznych i morskich Turcji. Wśród kluczowych wymogów do tej roli wskazuje się co najmniej 180 cm wzrostu oraz brak tatuaży i blizn w widocznych miejscach. Od ochotników oczekuje się także nienagannej dykcji, jak również braku jakichkolwiek fizycznych lub psychicznych problemów zdrowotnych. Żołnierzy, którzy zdali egzamin wstępny, czekają rygorystyczne treningi, w trakcie których wykonywane są testy wytrzymałościowe, weryfikujące m.in. chodzenie na długich dystansach. 

Na co dzień gwardziści stoją nieruchomo podczas godzinnej straży w siedmiu różnych miejscach Anıtkabir. Gdy na terenie kompleksu odbywają się ważne ceremonie lub uroczystości, ich ilość jest zwiększana. 

Anıtkabir – ważne święta i uroczystości

Kompleks Anıtkabir corocznie odwiedzają miliony osób pragnących złożyć hołd założycielowi Republiki Turcji. Szczególne tłumy można tu spotkać 10 listopada, w rocznicę śmierci Mustafy Kemala Atatürka. Turcy tłumnie odwiedzają Anıtkabir także 23 kwietnia, kiedy w Turcji obchodzony jest Narodowy Dzień Suwerenności i Dzień Dziecka. Wiele osób przynosi ze sobą tego dnia państwowe flagi oraz kwiaty, które następnie składane są w mauzoleum. Do Anıtkabir chętnie zaglądają także świeżo upieczeni absolwenci uczelni wyższych, aby wykonać sobie na schodach mauzoleum pamiątkową sesję zdjęciową.

Ile kosztuje bilet wstępu do Anıtkabir? W jakich godzinach czynne jest mauzoleum?

Mauzoleum jest otwarte dla zwiedzających codziennie, w wyznaczonych godzinach:

– od 1 lutego do 14 maja: 9:00 – 16:30

– od 15 maja do 31 października: 9:00 – 17:00

– od 1 listopada do 31 stycznia: 9:00 – 16:00

Wstęp na teren Anıtkabir jest bezpłatny.