Ten artykuł stanowi przystępne kompendium wiedzy o Turcji – odpowiedzi na pytania, które najczęściej pojawiają się w wiadomościach od czytelników Styku Kultur. Jeśli planujesz podróż do tego kraju, chcesz lepiej zrozumieć jego kulturę lub rozwiać swoje wątpliwości – jesteś w dobrym miejscu.
Gdzie leży Turcja?
Turcja, czyli Republika Turcji (Türkiye Cumhuriyeti), to państwo transkontynentalne położone głównie w Azji Zachodniej, na półwyspie Azja Mniejsza. Niewielka część jej terytorium – około 3% – leży w Europie Południowo-Wschodniej. Obie części kraju oddzielają Morze Marmara, cieśnina Bosfor oraz Dardanele. To strategiczne położenie łączy wpływy Wschodu i Zachodu.
Czy Turcja należy do NATO?
Tak – Turcja jest członkiem NATO od 1952 roku. Posiada drugą co do wielkości armię w sojuszu, zaraz po Stanach Zjednoczonych. Uczestniczy aktywnie w wielu misjach wojskowych i pełni istotną rolę w regionalnym bezpieczeństwie.
Czy Turcja należy do Unii Europejskiej?
Nie. Turcja jest krajem kandydującym do UE od 1999 roku, a negocjacje członkowskie rozpoczęły się w 2005. Od 2016 roku proces ten pozostaje zamrożony, głównie z powodu pogarszających się relacji politycznych oraz zarzutów o łamanie zasad praworządności.
Z jakimi państwami graniczy Turcja?
Turcja graniczy z ośmioma krajami:
- w Europie: z Grecją i Bułgarią
- w Azji: z Syrią, Irakiem, Iranem, Armenią, Azerbejdżanem (eksklawa Nachiczewańska) i Gruzją
W jakim języku mówi się w Turcji?
Oficjalnym językiem jest turecki, należący do grupy języków tureckich (oguzyjskich). Od 1928 roku używa się alfabetu łacińskiego, a nie arabskiego, jak sądzi wiele osób. Turecki jest językiem melodyjnym, aglutynacyjnym i stosunkowo regularnym gramatycznie.
Czy Turcy to Arabowie?
Nie. Turcy i Arabowie należą do różnych grup etnicznych. Turcy to lud turecki, Arabowie to lud semicki. Różni ich pochodzenie, język, historia i kultura. Choć większość Turków to muzułmanie, Turcja jest świeckim państwem – bez religii państwowej.
Czy Turcja jest bezpieczna?
W 2025 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP odradza wszelkie podróże do regionów graniczących z Syrią i Irakiem, w tym: Hatay, Kilis, Şırnak, Hakkari, Batman, Diyarbakır. Zaleca ostrożność również w Gaziantep, Şanlıurfie, Mardin, Van i Ağrı.
W pozostałych regionach, zwłaszcza turystycznych, sytuacja jest stabilna. Zaleca się jednak zachowanie czujności i bieżące śledzenie komunikatów MSZ.
Czy Polacy potrzebują wizy do Turcji?
Nie. Od 2 marca 2020 roku obywatele Polski mogą podróżować do Turcji bez wizy w celach turystycznych i biznesowych, na okres do 90 dni w ciągu 180 dni.
Czy można wjechać do Turcji z dowodem osobistym?
Tak, od kilku lat Polacy mogą przekraczać granicę Turcji również na podstawie dowodu osobistego. Dokument musi być ważny co najmniej 180 dni od daty planowanego wjazdu. Paszport nadal pozostaje dokumentem preferowanym, zwłaszcza przy podróżach z przesiadkami.
Czy w Turcji obowiązuje EKUZ?
Nie – Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) nie jest uznawana w Turcji. Przed wyjazdem należy wykupić ubezpieczenie turystyczne, które pokrywa koszty leczenia, hospitalizacji i transportu medycznego.
Jak wygląda wejście do meczetów?
Meczety są otwarte dla zwiedzających poza godzinami modlitw (5 razy dziennie). Przy wejściu należy:
- Zdjąć buty
- Zachować ciszę i szacunek
- Nie przeszkadzać wiernym
- Nie robić zdjęć podczas modlitwy
Strój:
- Kobiety: zakryte włosy, ramiona, dekolt i nogi (np. długa spódnica lub spodnie, chusta na głowie)
- Mężczyźni: długie spodnie i koszulka z rękawem
- Unikać: szortów, topów na ramiączkach, obcisłych lub prześwitujących ubrań
W popularnych meczetach często udostępniane są chusty i okrycia dla turystów.
Jak dostać się z Turcji do Grecji?
Popularne połączenia promowe kursują sezonowo (maj–październik) między Turcją a greckimi wyspami:
- Çeşme – Chios
- Bodrum / Turgutreis – Kos
- Marmaris – Rodos
- Ayvalık – Lesvos
- Kuşadası – Samos
Bilety można zarezerwować online lub bezpośrednio w portach.
Jak dzwonić do Turcji z Polski?
Aby zadzwonić do Turcji:
- Wybierz numer kierunkowy +90
- Następnie 3-cyfrowy kod miejscowości
- Potem 7-cyfrowy numer telefonu
Przykład: +90 212 123 4567 (Stambuł)
Czy w Turcji obowiązują napiwki?
Tak, są mile widziane:
- W restauracjach: 5–10% wartości rachunku
- Dla obsługi hotelowej: ok. 10–20 lir
- Dla przewodników i kierowców: w zależności od długości wycieczki
Czy w Turcji obowiązuje zakaz palenia?
Tak. W Turcji obowiązuje zakaz palenia w zamkniętych przestrzeniach publicznych: restauracjach, kawiarniach, hotelach i środkach transportu. Dozwolone są wyznaczone strefy na świeżym powietrzu.
Dlaczego Turcja nie bierze udziału w Eurowizji?
Turcja nie bierze udziału w Konkursie Piosenki Eurowizji od 2013 roku. Oficjalnym powodem wycofania się jest niezadowolenie tureckiego nadawcy TRT z zasad głosowania i automatycznej kwalifikacji tzw. „Wielkiej Piątki” (Francji, Niemiec, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Włoch) do finału. Tureckie władze medialne podkreślały również brak reprezentatywności kulturowej oraz krytykowały niektóre występy jako „niespójne z wartościami społeczeństwa tureckiego”.
Od tego czasu Turcja nie zrezygnowała formalnie z członkostwa w EBU, ale nie wysyła reprezentanta i nie transmituje konkursu. W 2025 roku nic nie wskazuje na to, by sytuacja miała się zmienić.
