Baklawa w Turcji: Historia, tradycja i przepis na najlepszą wersję

Baklawa to jedno z najbardziej rozpoznawalnych i uwielbianych ciast w krajach Bliskiego Wschodu, w tym także w Turcji. Jej wyjątkowy smak, oparty na połączeniu cienkich warstw ciasta filo, orzechów oraz syropu, sprawia, że stała się symbolem kuchni tureckiej. Choć jej pochodzenie bywa przedmiotem sporów, nie ma wątpliwości, że baklawa jest głęboko zakorzeniona w tradycji kulinarnej Turcji. W tym artykule przyjrzymy się nie tylko historii tego słodkiego przysmaku, ale także jego różnym wariantom, sposobom przygotowania i kulturze, która go otacza.

Historia baklawy w Turcji

Historia baklawy w Turcji jest bardzo interesująca i sięga setek lat wstecz. Choć wiele osób kojarzy to ciasto z kuchnią turecką, jego korzenie sięgają czasów Imperium Osmańskiego. To właśnie na dworze sułtanów baklawa zyskała swoją popularność. Wśród osmańskich władców był to symbol luksusu i bogactwa. Z tego powodu baklawy często serwowano podczas najważniejszych ceremonii dworskich, a także jako deser w czasie świąt i uroczystości.

Choć obecnie przypisuje się ją Turcji, to nie ma jednoznacznych dowodów na to, kto po raz pierwszy wymyślił ten deser. Wiele teorii wskazuje na starożytną Persję lub Bizancjum jako kolebkę tego ciasta. W późniejszych czasach baklawa rozprzestrzeniła się na tereny osmańskie, gdzie zyskała swoją dzisiejszą formę. Warto dodać, że w Turcji baklawa nie tylko jest symbolem tradycji, ale także rzemiosła kulinarnego. Wyjątkowi cukiernicy przez pokolenia doskonalili receptury, tworząc najróżniejsze warianty tego deseru.

Jak powstaje baklawa?

Baklawa to ciasto, które wymaga precyzyjnego przygotowania. Kluczowe składniki to ciasto filo, orzechy (najczęściej pistacje, orzechy włoskie lub migdały) oraz syrop cukrowy. Proces jej tworzenia jest czasochłonny i wymaga doświadczenia, dlatego pieczenie baklawy w Turcji to sztuka, którą szczycą się cukiernicy.

Ciasto Filo

Ciasto filo jest bardzo cienkie, niemal przezroczyste, co sprawia, że baklawa ma charakterystyczną, chrupiącą konsystencję. Warstwy ciasta przeplatają się z warstwami orzechów i polewą, co daje efekt kruchości, ale i delikatności. Przygotowanie ciasta filo to prawdziwa sztuka, dlatego wiele osób preferuje zakup gotowego ciasta w sklepach, choć niektórzy wielbiciele baklawy decydują się na przygotowanie go od podstaw.

Orzechy

W Turcji do przygotowania baklawy najczęściej wykorzystuje się pistacje, które nadają deserowi niepowtarzalny smak oraz kolor. Pistacje są symbolem luksusu, dlatego ich obecność w baklawie jest szczególnie ceniona. Oprócz pistacji, do baklawy dodaje się również orzechy włoskie czy migdały, zależnie od regionu i gustu. Warto dodać, że w Turcji każda kraina ma swoje preferencje co do rodzaju orzechów, które wykorzystuje się w baklawie.

Syrop

Syrop, którym polewa się baklawę, jest kluczowym elementem, który nadaje jej słodycz i wilgotność. Tradycyjny syrop do baklawy przygotowuje się z cukru, wody oraz soku z cytryny. Czasami dodaje się do niego także różane wody lub miód, co wprowadza subtelną nutę zapachową. Wiele osób preferuje, by syrop był dość gęsty, ponieważ wnika głęboko w warstwy ciasta, tworząc niepowtarzalną konsystencję.

Różne rodzaje baklawy w Turcji

Chociaż baklawa ma swoje klasyczne, tradycyjne formy, to w Turcji istnieje wiele różnych wariantów tego deseru. Każdy region Turcji ma swoje unikalne podejście do baklawy, co sprawia, że można ją spotkać w wielu wersjach.

1. Baklava z pistacjami – Najbardziej popularny rodzaj baklawy w Turcji, szczególnie w południowych i południowo-wschodnich regionach. Pistacje są drobno mielone i stanowią główny składnik nadzienia.
2. Baklava z orzechami włoskimi – Ta wersja jest popularna w północnych i zachodnich rejonach Turcji. Orzechy włoskie są mniej słodkie niż pistacje, przez co baklawa ma bardziej wytrawny smak.
3. Baklava z migdałami – W wersji tej orzechy migdałowe często stosowane są w połączeniu z innymi składnikami, np. czekoladą.
4. Künefe – Choć nie jest tradycyjną baklawą, to również wywodzi się z Bliskiego Wschodu i często jest porównywana do tego deseru. Jest to ciasto na bazie ciasta kadayif, serwowane na gorąco, z syropem i serem, popularne szczególnie w południowej Turcji.
5. Saray Baklavası – Jest to specjalna odmiana baklawy, której nazwa pochodzi od dworu sułtańskiego (saray oznacza pałac). Jest to wersja bardzo bogata, często z dodatkiem róży lub innych aromatów.

Baklawa w tureckiej kulturze

W Turcji baklawa ma szczególne znaczenie nie tylko kulinarne, ale także kulturowe. Jest to deser, który pojawia się w czasie wielkich świąt i uroczystości. Ramazan (miesiąc postu) to czas, w którym baklawa jest szczególnie popularna. W czasie iftaru (posiłku po zachodzie słońca) często serwuje się ją na zakończenie dnia.

Dodatkowo, baklawa jest również częstym podarunkiem w ramach tradycji gościnności. W Turcji istnieje zwyczaj, że odwiedzający dom przynoszą baklawę jako prezent, szczególnie w okresie świątecznym. To symbol elegancji, szczodrości i troski o gości.

Jak przygotować baklawę w domu?

Choć przygotowanie baklawy w domu może wydawać się trudne, to z odpowiednimi wskazówkami można osiągnąć znakomite rezultaty. Oto podstawowy przepis:

Składniki:

• 500 g ciasta filo
• 300 g orzechów pistacjowych (lub mieszanka orzechów włoskich i pistacji)
• 200 g masła
• 200 g cukru
• 200 ml wody
• 2 łyżki soku z cytryny
• 1 łyżeczka wody różanej (opcjonalnie)

Przygotowanie:

1. Przygotowanie syropu: W garnku zagotuj wodę z cukrem, dodaj sok z cytryny i gotuj na małym ogniu przez około 10 minut. Jeśli chcesz dodać wodę różaną, wrzuć ją na końcu gotowania. Odstaw syrop do ostygnięcia.
2. Przygotowanie baklawy: Rozpuść masło i natłuść nim blaszkę. Ułóż pierwszą warstwę ciasta filo (około 5-6 warstw), smarując każdą warstwę masłem. Następnie posyp orzechami (zmielonymi na grube kawałki). Powtarzaj te czynności aż do wyczerpania składników, kończąc na warstwach ciasta filo.
3. Pieczenie: Piecz w rozgrzanym piekarniku (180°C) przez około 40-45 minut, aż baklawa stanie się złocista i chrupiąca.
4. Zalewanie syropem: Po wyjęciu z piekarnika od razu polej baklawę zimnym syropem i pozostaw na kilka godzin, by dobrze się nasiąknęła.

Gdzie kupić najlepszą baklawę w Turcji?

W Turcji można znaleźć baklawę w niemal każdej cukierni, ale jeśli chcesz spróbować tej najlepszej, warto odwiedzić miejsca, które słyną ze swojej tradycji cukierniczej. Güllüoğlu w Stambule jest jednym z najbardziej renomowanych miejsc, które oferuje wyjątkową baklawę. Znajdziesz tam również inne regionalne słodkości, które są częścią tureckiej tradycji kulinarnej.

Podsumowanie

Baklawa to ciasto, które ma swoją wyjątkową historię i znaczenie w kulturze tureckiej. Dzięki swojej historii, składnikom i tradycji przygotowania, baklawa w Turcji jest symbolem rzemiosła kulinarnego, a także gościnności i elegancji. Choć można ją kupić w sklepach i cukierniach, nic nie zastąpi baklawy przygotowanej w domowym zaciszu. Spróbuj jej przygotować, a na pewno pokochasz jej wyjątkowy smak.

Poznaj Turcję i Stambuł dzięki moim książkom

Jeśli poszukujesz więcej informacji o Turcji i Stambule, serdecznie polecam moje książki, wydane przez Wydawnictwo PASCAL – to idealne źródło wiedzy i inspiracji do planowania podróży! Znajdziesz tam fascynujące szczegóły o miejscach, które warto zobaczyć, oraz praktyczne wskazówki, które pomogą Ci zrozumieć turecką kulturę i tradycje:

• 📖 Stambuł. Miasto, w którym budzi muezzin, kołysze Bosfor i uwodzi nostalgia – poznaj Stambuł, miasto, które zachwyca swoją historią, wyjątkową atmosferą i pięknem.
• 📖 Turcja. W mojej krainie minaretów, aromatycznej herbaty i mruczących kotów – dowiedz się więcej o całym kraju, jego tradycjach, krajobrazach i miejscach, które po prostu trzeba zobaczyć.