Starożytna Mezopotamia, region leżący między Eufratem i Tygrysem, w strefie przygranicznej między Turcją, Syrią i Irakiem jest ojczyzną chrześcijan aramejskich. Obszar, należący współcześnie do tureckiej prowincji Mardin, to jedno z najstarszych miejsc na świecie, stale zamieszkiwanych przez wyznawców Chrystusa. Tutejsi chrześcijanie, których wiara nie została złamana od momentu jej narodzin, czują dużą odpowiedzialność, związaną z koniecznością pielęgnowania i kultywowania swoich korzeni. Wiarę praktykują m.in. w murach kościoła Kırklar Kilisesi.
Region, należący współcześnie do tureckiej prowincji Mardin, od wieków jest zamieszkiwany przez Kurdów, Arabów i Aramejczyków (ich mianem określa się potomków ludów semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii), a lokalni mieszkańcy dbają o to, by ich społeczność nie emigrowała do Europy, co na dużą skalę miało miejsce m.in. w latach 60. i 70 XX wieku. Niektórzy spośród dawnych emigrantów, wracają na tureckie ziemie, po latach mieszkania w Niemczech, Szwecji czy Szwajcarii. Efektem tych powrotów są kamienne wille, które od czasu do czasu wyrastają na tle wypalonego słońcem, niemalże pustynnego krajobrazu. Obecnie populacja Aramejczyków w Turcji wynosi około 15 tys. osób, z czego prawie 100 rodzin zamieszkuje Mardin.
Tutejsi prawosławni chrześcijanie należą do wyznania monofizytów, którzy odeszli od greckiego prawosławia w VI wieku. Według tej doktryny Chrystus ma jedną złączoną naturę bosko-ludzką i nie istnieje w dwóch postaciach, a natura boska Jezusa wchłonęła jego naturę ludzką. W kościele Kirklar organizowane są m.in. kursy języka aramejskiego, mające na celu pomóc potomkom pierwszych chrześcijan w doskonaleniu znajomości języka liturgicznego, zarówno w mowie, jak i piśmie. Od kilku lat o kultywowanie kultury tutejszych chrześcijan dbają również sami Turcy. Na Uniwersytecie Artuklu w Mardin można na przykład uczęszczać na kurs języka i historii aramejskiej.
Kościół Kirklar to jeden z siedmiu syryjsko-prawosławnych kościołów w Mardin, a zarazem jedna z niewielu tego rodzaju budowli, otwarta zarówno dla wiernych, jak i dla odwiedzających. Świątynia została zbudowana w drugiej połowie VI wieku i jest znana również pod nazwą Mor Behnam. Turecka nazwa Kırklar Kilisesi oznacza dosłownie “Czterdziestu Męczenników” i odnosi się do czterdziestu żołnierzy XII legionu rzymskiego, zwanego Błyskawicą, którzy odmówili w 313 roku złożenia ofiary bogom pogańskim i tym samym wyrzeczenia się wiary w Chrystusa. Wskutek tej odmowy, cesarz Licyniusz nakazał ich ukamieniować, a następnie wystawić na mróz, by ostatecznie spalić ich ciała w okolicach Sebasty (współcześnie turecka prowincja Sivas). W 1170 roku relikwie czterdziestu męczenników trafiły do kościoła Kırklar.
Świątynia przyciąga uwagę odwiedzających m.in. trzema przepięknymi drzwiami wejściowymi, kamiennym ołtarzem, liczącymi czterysta lat drewnianymi drzwiami ołtarzowymi, jak również dzwonnicą na szerokim dziedzińcu. Wykonany z kamienia gmach budowli zwykle mieni się w słońcu odcieniami złota, a w jego wnętrzu panuje cisza i spokój. Budowlę otaczają gaje oliwne, dodając miejscu uroku. Przebywając w Mardin, zdecydowanie warto zajrzeć tu na kilka godzin, by przyjrzeć się z bliska bogatej historii i kulturze Aramejczyków!
Cześć, jestem Aga! Miło mi gościć Cię na Styku Kultur - blogu podróżniczym o Turcji (i reszcie świata). Znajdziesz tu ponad 350 tekstów, które powstały w wyniku moich licznych podróży. Większość z nich poświęcona jest Turcji, która zajmuje w moim sercu miejsce szczególnie. Na Styku Kultur przeczytasz również o wielu innych europejskich i azjatyckich krajach. Rozgość się i czuj, jak u siebie! ?
Cześć, jestem Marcin! Pisanie zostawiam Agnieszce, za to towarzyszę Jej razem z aparatem, uwieczniając na zdjęciach to, co oglądamy. Czasem profesjonalną lustrzanką, lub bezlusterkowcem z zestawem obiektywów, innym razem komórką. Poza tym zaciągam Agę do sklepów muzycznych i na festiwale, szukając podczas naszych wojaży dobrej muzyki.
