Gdy kończy się Ramadan – święty miesiąc postu dla muzułmanów – w Turcji zaczynają się przygotowania do jednego z najważniejszych świąt w roku: Ramazan Bayramı, znanego też jako Eid al-Fitr lub potocznie Şeker Bayramı – „święto słodyczy”. To trzydniowe święto, które ma głęboko rodzinny i duchowy charakter, skupione na wartościach takich jak wdzięczność, pojednanie, wzajemny szacunek i dzielenie się z potrzebującymi
Czym jest Ramazan Bayramı?
Ramazan Bayramı to czas, w którym zakończenie duchowego wysiłku Ramadanu przeplata się z radością spotkań i dzielenia się. Główne obchody trwają trzy dni, ale przygotowania – zarówno duchowe, jak i praktyczne – zaczynają się wcześniej.
W przeddzień święta, zwanym aramfe günü, wiele rodzin odwiedza groby bliskich, odmawia modlitwy i porządkuje miejsca spoczynku przodków. To symboliczne rozpoczęcie święta – z szacunkiem wobec przeszłości i pamięcią o tych, którzy odeszli.
Moje książki o Stambule i całej Turcji
Odkryj ze mną Turcję i zaplanuj swoją niezapomnianą podróż
Poranek świąteczny – modlitwa i wspólne śniadanie
Pierwszy dzień Ramazan Bayramı rozpoczyna się od uroczystej modlitwy bayram namazı w meczetach. Mężczyźni, często wraz z synami, uczestniczą w nabożeństwie, które odbywa się zwykle tuż po wschodzie słońca. To jeden z najważniejszych momentów religijnych w roku – pełen spokoju, duchowości i wspólnoty.
Po powrocie do domu rodziny zasiadają do specjalnego śniadania bayramowego, które różni się od codziennego posiłku po Ramadanie. To symboliczne rozpoczęcie radosnego świętowania w gronie najbliższych.
Spotkania rodzinne i tradycje społeczne
Ramazan Bayramı to przede wszystkim czas spotkań międzypokoleniowych. Najpierw odwiedza się najstarszych członków rodziny, którym całuje się dłonie na znak szacunku, a potem kolejne domy bliskich i sąsiadów.
Jak opowiedziała mi moja turecka przyjaciółka Nur: – W tym święcie chodzi o pogodzenie się, okazywanie szacunku starszym, wspólne bycie. Odwiedzamy dziadków, całujemy ich w ręce, a w zamian dzieci dostają słodycze, a starsi – kieszonkowe. To piękna tradycja, której nie sposób nie kochać.
Zwyczaj ten przypomina trochę… dziecięce „cukierek albo psikus”. Choć nikt się nie przebiera ani nie straszy, dzieci wędrują od drzwi do drzwi sąsiadów, by zbierać cukierki, czekoladki i inne smakołyki. Właśnie stąd potoczna nazwa święta – „Şeker Bayramı”, czyli Święto Słodyczy.
Smaki święta – kulinarna strona Bayramu
Wiele rodzin przygotowuje specjalne dania charakterystyczne dla swojego regionu. W Gaziantep dominują pikantne przekąski jak çiğ köfte – klopsiki z kaszy bulgur i przypraw. W regionie Morza Egejskiego kobiety wspólnie rolują cienkie warstwy ciasta do wypieku domowej baklawy.
W całym kraju królują także:
- lokum (tureckie galaretki),
- czekoladki i migdały w polewie,
- orzechowe nadzienia w cieście yufka.
Gospodynie często przygotowują słodkie pakunki dla dzieci, a także skromne upominki dla gości. Święto to okazja, by pokazać serdeczność i gościnność – tak cenione w tureckiej kulturze.
Wspieranie potrzebujących – duchowy wymiar Bayramu
Jednym z fundamentów Eid al-Fitr jest dzielenie się z potrzebującymi. Muzułmanie przed zakończeniem Ramadanu zobowiązani są do przekazania jałmużny zakat al-fitr – darowizny pieniężnej lub rzeczowej dla osób ubogich. To symbol oczyszczenia, pokory i troski o wspólnotę.
Osoby, które nie mogą pomóc materialnie, modlą się za ubogich, przyjaciół i zmarłych – duchowy wymiar pomocy jest równie ważny.
Kilka słów na zakończenie
Ramazan Bayramı to święto, które warto poznać nie tylko z przewodników, ale od samych Turków. To nie tylko religijny rytuał – to pełna ciepła i wspólnoty celebracja życia, rodziny i relacji.
Dla turysty odwiedzającego Turcję w tym okresie to doskonała okazja, by zobaczyć kraj w zupełnie innej odsłonie – mniej komercyjnej, bardziej prawdziwej. Choć wiele sklepów i urzędów może być zamkniętych, na ulicach czuć życzliwość, zapachy wypieków i uśmiechy dzieci z torebkami pełnymi słodyczy.
Jeśli więc zapytasz Turka: „Co oznacza dla Ciebie Bayram?” – prawdopodobnie odpowie z prostotą: Rodzina, przebaczenie i radość.
