Kayseri – anatolijska stolica handlu i centrum tureckiego narciarstwa

- Advertisement -

Kayseri to tureckie miasto w centralnej Anatolii, mogące pochwalić się długą historią oraz silnie rozwiniętą gospodarką. Metropolia oferuje wiele zabytków z czasów Seldżuków oraz Osmanów, w tym m.in. drugi największy bazar w Turcji, tuż po stambulskim Kapalı Carsı. Za sprawą pobliskiego Erciyes Ski Resort, Kayseri corocznie przyciąga miłośników sportów zimowych z całego świata.

Kayseri – najważniejsze informacje

• Kayseri to miasto w środkowej Turcji, w prowincji o tej samej nazwie, u północnego podnóża wulkanu Erciyes.
• Centrum miasta jest zlokalizowane około 23 km od popularnego ośrodka narciarskiego Erciyes Kayak Merkezi oraz około 68 km od najpopularniejszych atrakcji Kapadocji.
• Na obrzeżach miasta znajduje się międzynarodowy port lotniczy Kayseri Erkilet, obsługujący regularne połączenia ze Stambułem, jak również m.in. loty czarterowe z Polski w okresie zimowym.
• W starożytności mieściła się tu metropolia chrześcijańska oraz siedziba biskupia Bazylego Wielkiego.
• W Kayseri odnaleźć można wiele śladów minionych epok, w tym m.in. dziedzictwa Rzymian, Bizantyjczyków, Seldżuków oraz Osmanów.
• Wśród najważniejszych atrakcji i zabytków Kayseri warto wskazać m.in. Meczet Kurşunlu, Park Mimara Sinana, Kompleks Hunan Hatun, średniowieczną cytadelę, drugi największy historyczny bazar w Turcji, a także ponad 20 mauzoleów seldżuckich, zlokalizowanych na obszarze całego miasta.
• 22 km na północny wschód od centrum Kayseri znajduje się stanowisko archeologiczne Kültepe, prezentujące ruiny starożytnego miasta Kanesz.
• Kayseri od wieków słynie z rozwiniętej gospodarki, a jego mieszkańcy z wysokich umiejętności handlowych, cenionych w całym kraju.
• W 2020 roku populacja miasta przekroczyła 974 tys. mieszkańców.

Z wizytą w anatolijskiej stolicy handlu

Po otrzymaniu negatywnego wyniku testu PCR oraz po kilkugodzinnej podróży liniami Turkish Airlines, z przesiadką w porcie lotniczym Istanbul Airport, wylądowaliśmy w Kayseri, inaugurując tym samym nasze podróże do Turcji w 2021 roku. Do centralnej Anatolii dotarliśmy na zaproszenie tureckiej Agencji Promocji i Rozwoju Turystyki oraz dzięki wsparciu warszawskiego Biura Radcy ds. Kultury i Turystyki Ambasady Turcji. W planie naszej podróży, oprócz zwiedzania miasta, znalazło się przede wszystkim odwiedzenie prestiżowego ośrodka narciarskiego Erciyes Ski Resort, jak również pełen wrażeń dzień w Kapadocji, czyli zjawiskowej “księżycowej krainie”. Nim jednak napiszę Wam więcej o tureckiej stolicy sportów zimowych oraz podzielę się relacją z pobytu w bajkowym Göreme, zacznijmy od samego Kayseri, bo miasto bez wątpienia zasługuje na równie dużą uwagę!

Bogate dziedzictwo kulturowe Kayseri

Kayseri leży w środkowej Turcji, w prowincji o tej samej nazwie, u podnóża wygasłego wulkanu. W czasach rzymskich miasto nazywano Caesarea, skąd wywodzi się jego współczesna turecka nazwa. W 2020 roku populacja Kayseri przekroczyła 974 tys. mieszkańców. Podobnie jak wiele innych miejsc w Anatolii, region może pochwalić się długą historią, sięgającą starożytności. Współcześnie to jednak przede wszystkim tętniące życiem miasto, ważny ośrodek przemysłu rolno-spożywczego oraz cenione na całym świecie centrum narciarstwa. Wraz z pobliskim szczytem Erciyes (tur. Erciyes Dağı), Kayseri corocznie zmienia się w turecką stolicę sportów zimowych.

Z uwagi na swoją strategiczną lokalizację, na przestrzeni wieków obszar ten wielokrotnie zmieniał swoich właścicieli, a każda kolejna cywilizacja istotnie wzbogaciła dziedzictwo kulturowe regionu. Najlepiej świadczą o tym liczne zabytki regionu Kayseri, wśród których znajdują się m.in. mogące pochwalić się tysiącletnią historią kopce, płaskorzeźby skalne wyrzeźbione przez Hetytów, rzymskie grobowce, wykute w skale kościoły z wczesnych okresów chrześcijaństwa, najstarsze pisemne dokumenty Anatolii, jak również liczne zdobienia i przykłady architektury z czasów seldżuckich oraz osmańskich.

W czasach panowania Seldżuków, Kayseri stało się jednym z najważniejszych punktów na trasie legendarnego Jedwabnego Szlaku, dawnej drogi handlowej łączącej Chiny z Bliskim Wschodem i Europą. Transportowano tu m.in. jedwab, z którego region słynie do dziś. Wysokiej jakości jedwabne dywany z Kayseri to solidna konkurencja dla legendarnych kilimów z Hereke, miasta leżącego pod Stambułem.

Struktura przemysłowa oraz potencjał rolniczy i hodowlany regionu odgrywają ważną rolę w rozwoju obecnego życia handlowego w Kayseri. Małe dzieci od najmłodszych lat uczy się tu handlu, a biznesowe zdolności mieszkańców Kayseri cenione są w całej Turcji. Podobno nie ma takiego towaru, którego kupcy z Kayseri nie byliby w stanie sprzedać w dobrej cenie. W mieście powszechnie żartuje się, że jeśli ktoś nie ma drygu do handlu, ten jest nieużyteczny i nadaje się wyłącznie na uniwersytet. :)

Co warto zobaczyć w Kayseri?

Do największych atrakcji Kayseri należą m.in. Meczet Kurşunlu, Park Mimara Sinana, Kompleks Hunan Hatun, średniowieczna cytadela, drugi największy historyczny bazar w Turcji, a także ponad 20 mauzoleów seldżuckich, zlokalizowanych na obszarze całego miasta.

Drugi największy historyczny bazar Turcji

Mogący poszczycić się ponad 800-letnią historią bazar z Kayseri to drugie co do wielkości historyczne targowisko w Turcji, tuż po stambulskim Kapalı Çarşı. Przestrzeń bazarowa liczy 16 ulic, 18 bram oraz 980 stanowisk kupieckich, oferujących m.in. przyprawy, słodycze, lokalny przysmak mięsny – pastırmę, a także przedmioty do domu, tekstylia oraz rozmaite tradycyjne bibeloty. Na zakupy przychodzą tu głównie miejscowi, jednak nie brakuje również turystów, którzy do Kayseri przebywają przede wszystkim ze względu na pobliskość Erciyes Ski Resort. Bazar z Kayseri oferuje znacznie bardziej konkurencyjne ceny, niż te do których przyzwyczaili nas stambulscy sprzedawcy. Wiele produktów, jak chociażby słynne turkish delight, może pochwalić się również dużo bardziej naturalnym składem, niż ich odpowiedniki w typowo turystycznych regionach. Miłośnicy zakupów w Turcji z całą pewnością powinni dotrzeć do Kayseri z dużą ilością miejsca w walizce! :)

Kompleks Hunat Hatun

Na początku XIII wieku anatolijski sułtan seldżucki Kayqubad I (1219 – 1238) zdobył twierdzę w Alanyi, pokonując ormiańskiego władcę Kir Varta. Jednym z warunków zawartego między władcami traktatu było poślubienie przez seldżuckiego władcę córki Ormianina. Po ślubie wybranka sułtana przeszła na islam, przyjmując przydomek Mahperi. Hunat Hatun, jak brzmi inny przydomek sułtanki, oddała do użytku mieszkańców Kayseri kompleks, składający się z meczetu, grobowca, medresy oraz łaźni tureckiej, oferujący oddzielne udogodnienia dla mężczyzn i kobiet. Kompleks Hunat Hatun został ukończony w 1238 roku, jako jeden z najwcześniejszych tego typu kompleksów w regionie Kapadocji.

Madrasa Çifte / Muzeum Gevher Nesibe

Będąca elementem większego kompleksu, madrasa Çifte składa się z dwóch sąsiadujących ze sobą budynków – ten na wschodzie służył jako szkoła medyczna, założona przez sułtana Giyaseddina Keyhüsreva, a drugi jako szpital, powołany przez jego siostrę Gevher Nesibe Sultan. To nie tylko pierwsza seldżucka medresa w Kayseri, ale także najstarszy szpital w Anatolii. W okresie seldżuckim pacjentów leczono tu bezpłatnie, a obiekt szczególną uwagę poświęcał osobom cierpiącym na zaburzenia psychiczne. Na terenie madrasy znajdują się pomieszczenia o świetnej akustyce, w których przeprowadzano lecznicze seanse, przy pomocy muzyki na żywo. Madrasa skrywa także seldżucki grobowiec, należący najprawdopodobniej do Gevher Nesibe Sultan. Cały kompleks (tur. külliye) uznawany jest za jeden z najwybitniejszych zabytków architektury seldżuckiej. Współcześnie mieści się tu Muzeum Cywilizacji Seldżuków (tur. Gevher Nesibe Müzesi).

Döner Kümbet i ponad 20 innych mauzoleów seldżuckich

Döner Kümbet, w tłumaczeniu dosłownie „obracający się grobowiec”. Został zbudowany w XIV wieku dla księżniczki Sah Cihan Hatun. Jest to jeden z najciekawszych przykładów seldżuckiej architektury grobowej w Kayseri. Ściany mauzoleum zdobią misterne ornamenty i rozmaite zwierzęce oraz roślinne symbole, a całość wieńczy stożkowy dach. W Kayseri znajduje się także ponad 20 innych mauzoleów z epoki Seldżuków, zlokalizowanych w różnych częściach miasta. Czasami można je napotkać zupełnie przypadkiem, wtopione w przestrzeń parkingów samochodowych lub graniczące ze sklepami i budynkami mieszkalnymi. Ich niecodzienna architektura oraz długa historia nie pozwalają przejść obok zabytków obojętnie.

Plac Republiki – na styku kultur i cywilizacji

Najważniejsze zabytki Kayseri koncentrują się wokół Placu Republiki (tur. Cumhuriyet Meydanı). Stanowi on swoisty styk kultur, oferujący atrakcje z wielu różnych epok. W pobliżu znajdują się m.in. mury miejskie z czasów rzymskich, bizantyjska twierdza, seldżucka madrasa, XVI-wieczny Meczet Kurşunlu oraz osmański bazar, a także wieża zegarowa z początków Republiki Turcji. Niewiele jest miejsc na świecie, w których zabytki z tak różnych okresów gromadziłyby się na tak niedużej przestrzeni.

Dom Kultury i Sztuki im. Yamana Dede w Talas

Jedną z okolicznych atrakcji Kayseri jest miasteczko Talas, oddalone od centrum metropolii o jakieś 8 km. Na wszystkich odwiedzających czeka tu wiele przykładów tradycyjnej architektury regionu, prezentującej jego długą i barwną historię. Jednym z nich jest Dom Kultury i Sztuki im. Yamana Dede (tur. Yaman Dede Kültür ve Sanat Evi). Żyjący w latach 1887 – 1962 Yaman Dede to uznany turecki poeta, związany z bractwem mewlewitów, zakonem założonym w XIII wieku przez Rumiego. Twórca urodził się w Talas, jako dziecko chrześcijańskich Turków, Yuvana oraz Afurani. I choć nigdy nie mieszkał w tym konkretnym miejscu, władze dzielnicy postanowiły kilka lat temu uhonorować jego twórczość, nadając budynkowi jego imię.

Rezydencja została odrestaurowana przez lokalną gminę w swoim oryginalnym stylu i bezpłatnie otwarta dla odwiedzających. W trzypiętrowym gmachu można zobaczyć wiele artefaktów, prezentujących dawne dziedzictwo Kayseri, jak również przedmioty, opowiadające historię rodzinną Yamana Dede. To bez wątpienia jedno z ciekawszych miejsc w okolicy dla wszystkich miłośników historii! 

Kopiec Kültepe / starożytny Kanesz

Miłośnicy starożytnej historii nie powinni opuszczać Kayseri bez odwiedzenia ruin miasta Kanesz, założonego przez Hetytów. Prace archeologiczne na wzgórzu Kültepe, oddalonym o około 22 km na północny wschód od centrum Kayseri, pozwoliły odkryć dokumenty sprzed 6000 lat, w tym m.in. wiele glinianych tablic, na których Asyryjczycy i Hetyci spisywali pismem klinowym swoje transakcje handlowe. Znajdują się tu m.in. także ruiny antycznych budynków administracyjnych, sakralnych, domów mieszkalnych, sklepów, a także warsztatów. Niestety, w trakcie naszego pobytu w mieście, z uwagi na trwającą pandemię COVID-19, miejsce to pozostawało zamknięte.

Dziękujemy Biuru Radcy ds. Kultury i Informacji Ambasady Turcji, które współorganizowało nasz pobyt w Kayseri, Erciyes oraz Kapadocji.