Çanakkale, Turcja – miasto nad cieśniną Dardanele [atrakcje, zabytki, koń trojański]

- Advertisement -

Stój wędrowcze! Stąpasz po ziemi, na której spoczywa epoka – ten krótki fragment poematu Halila Onana Necmettina od niespełna sześcdziesięciu lat wita wszystkich przybywających do Çanakkale – nadmorskiego tureckiego miasta nad cieśniną Dardanele, w północno-zachodniej Turcji, będącego najważniejszym miejscem w dziejach najnowszej historii kraju.

Historia Çanakkale

Podczas gdy dziś błękitne morze, malownicze zatoczki wzdłuż brzegu cieśniny oraz malownicze pasma górskie pozwalają postrzegać miasto jako uosobienie spokoju, newralgiczna lokalizacja od wieków czyniła region ważnym punktem na mapie zmagań wojennych. W swojej długiej historii obszar sięga czasów starożytności, kiedy to miasto, jak i sama cieśnina, nazywane było Hellespont. Współcześnie miasto zawdzięcza swój początek budowie Twierdzy Çimenlik (1462), zleconej przez Sułtana Mehmeda II Zdobywcę, której głównym zadaniem było zapewnienia bezpieczeństwa Dardanele. W czasach I wojny światowej cieśnina stała się przedmiotem ciężkich zmagań wojennych, prowadzonych w trakcie operacji morskich w latach 1915-1916.

Çanakkale współcześnie

Ignoranci nazywają je jednym z typowych portowych miast, jakich w Turcji bez liku. Przejezdni turyści zwykle widzą w nim malowniczy kurort, zlokalizowany w pobliżu antycznej Troi. Turkom niemalże jednoznacznie kojarzy się z terenami, na których ich rodacy przelali swoją krew dla dobra ojczyzny, podczas gdy w oczach lokalnych mieszkańców jest dziś przede wszystkim ich małym rajem na ziemi. Mało kto chce stąd wyjeżdżać i mało kto potrafi wskazać dla siebie lepsze miejsce do życia. Choć populacja Çanakkale wynosi ponad 180 tysięcy mieszkańców, swoją siedzibę ma tutaj bardzo dobrze prosperujący i prestiżowy uniwersytet, na który corocznie aplikują kandydaci z całej Turcji, i nie tylko.

Współczesną nazwę Çanakkale, łączącą w sobie tureckie słowa „çanak” (z tur. gliniana miska) oraz „kale” (z tur. forteca, twierdza, cytadela), można przetłumaczyć jako „Gliniana Twierdza”. Nazwa została nadana miastu po zakończeniu ciężkich walk ostatniej fazy Imperium Osmańskiego. Jej etymologii można doszukiwać się zarówno w nawiązaniu do Twierdzy Çimenlik, jak i do wyrobów ceramicznych, z których od wieków słynie cały region. Choć strategiczna lokalizacja od wieków czyniła miejscowe ziemie sceną burzliwych podbojów oraz krwawych bitew, dziś panuje tu niezwykle żywa i przyciągająca uwagę turystów atmosfera. Współcześnie Çanakkale to prężenie działający ośrodek akademicki a co za tym idzie miasto przesiąknięte młodością oraz energią życia. Podczas gdy w dzień mieszkańcy miasta skupiają się na pracy oraz edukacji, wieczorami miejscowy deptak wypełnia gwar oraz śmiech bywalców lokalnych restauracji oraz klubów.

Legenda związana z cieśniną Dardanele

Z cieśniną wiąże się legenda o Hero i Leandrze, jeden z wielu greckich mitów, pierwotnie wywodzących się z regionu Anatolii. Zgodnie z nią po dwóch stronach cieśniny Dardanele, podobnie jak dziś, leżały niegdyś dwa miasta – Abydos po stronie azjatyckiej oraz Sestos po stronie europejskiej. W Abydos żył książę imieniem Leander, a w Sestos piękna kapłanka bogini Afrodyty o imieniu Hero. Gdy wraz z nadejściem wiosny w lokalnej świątyni odbywały się obchody ku czci Adonisa, przybył na nie Leander, gdzie spotkał Hero, w której zakochał się z wzajemnością. By utrzymać swoją relację w tajemnicy kochankowie uzgodni, że Leander każdej nocy będzie przepływać Hellespont, wiedziony światłem lampy z wieży świątyni, gdzie mieszkała Hero. Gdy lato dobiegło końca kochanek dalej praktykował swoje nocne przeprawy, jednak pewnej nocy światło zgasło, a młodzieniec nie zdołał odnaleźć drogi do azjatyckiego brzegu i utonął. Nad ranem Hero odnalazła ukochanego, którego ciało fale wyrzuciły na brzeg Sestos. Zrozpaczona kapłanka odebrała
sobie życie rzucając się do wody ze swojej wieży.

Na początku XIX wieku z Sestos do Abydos przepłynąć miał także sam Lord Byron, który pragnął odtworzyć wyczyn mitycznego Leandra. Efektem pokonania cieśniny wpław przez tego wielkiego angielskiego poetę stał się jego wiersz opisujący dramatyczne zmagania w trakcie przeprawy.

Atrakcje Çanakkale – co warto zobaczyć w mieście?

Statua konia trojańskiego – prezent prosto z Hollywood

Centralny plac Kordonu zdobi pokaźnych rozmiarów statua konia trojańskiego (tur. Truva Heykeli), która użyta została w trakcie kręcenia produkcji filmowej „Troja” z 2004 roku, w reżyserii Wolfganga Petersena, z Bradem Pittem w roli Achillesa. Po zakończeniu zdjęć filmowych hollywoodzka ekipa postanowiła przekazać ogromną makietę konia trojańskiego władzom miasta na 19 lat, a te umieściły go tuż przy nadmorskiej promenadzie. Statua ma 11,4 metry wysokości oraz waży 11 ton a jej transport do Turcji miał kosztować Tureckie Ministerstwo Turystyki aż 34 tysiące euro. Słynniejsza od wersji z Çanakkale, jest replika konia trojańskiego zlokalizowana w pobliżu starożytnej Troi.

Lustrzany bazar

Pierwszy wers Ballady o Çanakkale – tureckiej ballady wojennej opowiadającej o krwawych losach Bitwy o Gallipoli, wspomina znajdujący się w centrum miasta Lustrzany Bazar, zbudowany w 1890 roku za panowania sułtana Abdülhamita. Bazar stanowi replikę słynnego Egipskiego Bazaru ze Stambułu i można na nim zakupić niemal identyczne produkty. Kto był w Turcji, ten wie, jak się ma sytuacja na takim bazarku. Wchodzimy kupić osmańską lampę za X lir, a wychodzimy z lampą, dwoma innymi produktami, lokalnymi gadżetami w prezencie i nawiązaną przyjaźnią z lokalną sprzedawczynią. W dodatku wcale nie jest powiedziane, że wydaliśmy dużo – klient nasz pan, sprzedawca nasza cenowa wyrocznia.

Zabytkowa architektura starej części miasta

Większość atrakcji turystycznych oraz budynków użyteczności publicznej w Çanakkale zlokalizowanych jest w zabytkowym centrum miasta, mogącym poszczycić się ponad stuletnimi domami, zachowanymi w tradycyjnym stylu osmańskim. Życie uliczne w Çanakkale dalekie jest od atmosfery turystycznych kurortów, przez co atmosfera miasta w pełni oddaje klimat oraz styl życia Turków. Miejskie centrum skupia się wokół nadmorskiego deptaku, placu z wieżą zegarową oraz wąskich uliczek przepełnionych licznymi sklepami oraz straganami. Można tu także znaleźć interesujące antykwariaty, pracownie artystyczne oraz kluby muzyczne, w przestrzeni których odbywają się wystawy oraz projekcje filmów. Miasto bardzo łatwo zwiedzać pieszo lub korzystając z taksówek oraz dobrze rozwiniętej sieci autobusów miejskich.

Saat kulesi, czyli wieża zegarowa

Centralnym punktem w mieście jest wieża zegarowa, pod którą lub w okolicy której ma miejsce większość spotkań w mieście. Gdy wskazówki zegara zmierzają ku pełnej godzinie, pod wieżą gromadzą się młodzi ludzie, rozglądający się na około w poszukiwaniu swoich znajomych. W pobliżu wieży znajduje się mnóstwo knajpek, restauracji, punktów gastronomicznych oraz najpopularniejsze hotele w mieście. Historyczna wieża została zbudowana w 1897 roku przez włoskiego kupca oraz konsula honorowego, Emili Vitalisa, stając się pierwszym prawdziwym symbolem miasta.

Cieśnina Dardanele, nadmorska promenada i promy

Widok promów odpływających z portu w Çanakkale na drugi brzeg cieśniny, zarówno w nocy jak i w dzień, to prawdopodobnie najwspanialszy obrazek, jaki udało mi się zobaczyć w życiu. Nie potrafię określić, na czym polega magia tego miejsca i co sprawia, że ani promy w Stambule ani w Izmirze, nie robią na mnie takiego wrażenia, jak te z Çanakkale. Nie umiem też do końca wyjaśnić przyczyny, dla której mimo upływu dwunastu miesięcy, miejsce to jawi mi się nieustannie tak samo magicznie, jak na początku.

Çanakkale może pochwalić się piękną długą promenadą nadmorską, zgodnie z lokalnym zwyczajem zwaną „kordonem”. Nie jest on aż tak duży, jak ten w Izmirze, ale atmosferą i klimatem z pewnością ma szansę mu dorównać. Wzdłuż kordonu rozciągają się tłumnie rzędy knajpek i restauracji, w których – bez względu na dzień tygodnia – trudno jest znaleźć wolne miejsce. Lokalni mieszkańcy uwielbiają popijać w centrum miasta çay (i nie tylko). Pomiędzy dorosłymi biegają zwykle rozbawione dzieci, nad brzegiem promenady godzinami przesiadują rybacy, a ulica nigdy nie cichnie od przejeżdżających aut, prezentujących najnowsze hity muzyczne.

Ogromną zaletą Çanakkale jest jego cudowna lokalizacja nad naturalną cieśniną, dzielącą Europę oraz Azję. Dzięki temu na horyzoncie nigdy nie brakuje dumnych i pięknych statków towarowych, a mieszkańcy mają możliwość podziwiania ich na jednej spośród kilku plaż. Jedna z nich znajduje się niemal w samym centrum miasta, dając możliwość szybkiego odpoczynku i relaksu, bez potrzeby organizacji całodniowych wycieczek. Na çanakkalskich plażach możecie spotkać każdego – od roznegliżowanych studentek po konserwatywne muzułmanki. Miasto jest niezwykle tolerancyjne, przyjazne i otwarte na każdego, kto tylko zapragnie poznać jego zakątki.

Muzeum Marynarki Wojennej i twierdza Çimenlik

Muzeum Marynarki Wojennej (tur. Deniz Müzesi), zlokalizowane przy południowym końcu nabrzeża, zostało otwarte w 67. rocznicę zwycięstwa morskiego marynarki osmańskiej (1915). Teren parkowy placówki zawiera liczne eksponaty pochodzące z czasów I wojny światowej, w tym pokaźnych rozmiarów miny morskie oraz armaty. Jednym z ciekawszych obiektów ulokowanych na terenie parku jest replika stawiacza min „Nusret” (tur. Nusret Mayın Gemisi), który to okręt odegrał ogromną rolę podczas obrony Półwyspu Gallipoli przed flotą aliancką. Ponadto na terenie parku znajduje się pokaźnych rozmiarów pomnik Mustafy Kemala Atatürka, jak również charakterystyczny biały budynek, mieszczący w sobie specjalistyczną Bibliotekę Wojskową (tur. Çanakkale Savaşları İhtisas Kütüphanesi).