W sercu Stambułu, w tętniącej życiem dzielnicy Beyoğlu, po 99 latach od zamknięcia, swoje podwoje ponownie otworzył Kasımpaşa Mevlevihane. Ten historyczny budynek, będący trzecim tego rodzaju w mieście, został pieczołowicie odrestaurowany zgodnie z pierwotnym projektem. Teraz, po zakończeniu prac renowacyjnych, miejsce to będzie służyło aktywnościom związanym z sufizmem, edukacją oraz sztuką.
Czym jest Mevlevihane?
Mevlevihane to klasztor, miejsce modlitwy i duchowej praktyki dla członków zakonu Mevlevi, znanego również jako zakon wirujących derwiszów. Mevlevihane były ośrodkami kultury, sztuki i duchowości, gdzie nauki sufickiego mistyka Mevlany Dżalaluddina Rumiego były przekazywane i praktykowane. Centralnym elementem tych miejsc była ceremonia sema, podczas której derwisze tańczyli, wirując w transie, co miało symbolizować duchową podróż do jedności z Bogiem.
Kim są Wirujący Derwisze?
Wirujący Derwisze, znani również jako Mevlevi, to członkowie zakonu sufickiego założonego przez mistyka i poetę Mevlanę Dżalaluddina Rumiego w XIII wieku. Ich najbardziej charakterystyczną praktyką jest ceremonia sema, podczas której wykonują rytualny taniec wirowy. Taniec ten, będący formą medytacji ruchowej, symbolizuje duchową podróż i dążenie do zjednoczenia z Boskością.
Podczas ceremonii derwisze wirują wokół własnej osi, prawą dłoń kierując ku niebu, aby otrzymywać błogosławieństwa, a lewą dłonią skierowaną ku ziemi, przekazując te błogosławieństwa światu. Ubrani w długie, białe szaty i wysokie, stożkowate czapki, wirują w transie przy akompaniamencie tradycyjnej muzyki i recytacji poezji Rumiego.
Wirujący Derwisze, poprzez swoje praktyki, starają się osiągnąć stan jedności z Bogiem, co czyni ich jednymi z najbardziej rozpoznawalnych i fascynujących przedstawicieli duchowego dziedzictwa islamskiego.
Bogata historia Kasımpaşa Mevlevihane
Kasımpaşa Mevlevihane został założony w latach 1620-tych przez Fırıncızade Şeyh Sırrı Abdi Dede, jako trzecia taka instytucja w Stambule, po Galata i Yenikapı Mevlevihane. Przez trzy wieki swojego istnienia, aż do zamknięcia w 1925 roku, był ważnym ośrodkiem duchowego i kulturalnego życia miasta.
W 1731 roku budynek przeszedł pierwszą kompleksową renowację, a następnie był odbudowywany pod patronatem sułtanów Selima III w 1796 roku i Mahmuda II w 1835 roku. Architektura Kasımpaşa Mevlevihane odzwierciedla tradycyjny osmański styl, z centralnym dziedzińcem otoczonym pokojami do modlitwy, medytacji i wspólnych zgromadzeń. Główna sala, zwana semahane, była miejscem odbywania się ceremonii sema – mistycznych obrzędów wirujących derwiszów, które przyciągały zarówno mieszkańców, jak i podróżników.
Duchowa i kulturalna rola budynku
Kasımpaşa Mevlevihane odgrywał kluczową rolę w duchowym i kulturalnym życiu Stambułu. Był centrum edukacji religijnej, ekspresji artystycznej i dyskursu filozoficznego. Nauki Mevlany Dżalaluddina Rumiego, podkreślające miłość, tolerancję i duchowe oświecenie, przyciągały wielu ludzi do zakonu Mevlevi.
Evliya Çelebi i Mevlevihane
Jednym z najbardziej znanych epizodów związanych z Kasımpaşa Mevlevihane jest historia słynnego tureckiego podróżnika XVII wieku, Evliya Çelebiego. W młodości, miał sen, w którym otrzymał błogosławieństwo Proroka Mahometa. Sen ten został zinterpretowany przez Szejka Abdullaha Dede z Kasımpaşa Mevlevihane, co stało się inspiracją do napisania przez Çelebiego słynnej „Seyahatname” („Księgi Podróży”), jednego z najważniejszych dzieł literatury podróżniczej w historii Turcji.
Nowe życie Kasımpaşa Mevlevihane
Po opuszczeniu i zniszczeniu w 1976 roku, Kasımpaşa Mevlevihane na nowo wstała z popiołów. Po wielu latach zapomnienia i zniszczenia, w 2024 roku budynek został odrestaurowany i na nowo otwarty. Teraz będzie kontynuować swoją misję jako centrum sufizmu, edukacji i sztuki. Odwiedzający będą mieli okazję doświadczyć magii tego miejsca, zanurzyć się w jego historii i uczestniczyć w jego duchowych praktykach.
