☞ Moje książki - sklep

Odkryj historię i piękno Gallipoli, historycznego półwyspu w północno-zachodniej Turcji

Autor zdjęć: Marcin Bąkiewicz
- Advertisement -

Półwysep Gallipoli to fascynujący obszar położony w północno-zachodniej Turcji, w prowincji Çanakkale. Jego historia sięga starożytności. Nazwa 'Gallipoli’ to włoska forma greckiego 'Kallípolis’, co tłumaczy się jako 'piękne miasto’. To strategiczne miejsce, otoczone Morzem Egejskim i cieśniną Dardanele, odgrywało kluczową rolę w licznych wydarzeniach historycznych.

Choć zwycięstwo armii osmańskiej nad zjednoczonymi siłami Australii, Francji, Nowej Zelandii oraz Wielkiej Brytanii w kampanii o cieśninę Dardanele jest trudne do przecenienia, również dla Turków walki te były niezwykle trudne i obfitujące w śmierć niemal dziewięćdziesięciu tysięcy żołnierzy. Półwysep Gallipoli stanowi dziś miejsce kultu, a przez cały rok tłumnie odwiedzany jest przez mieszkańców wszystkich obszarów Turcji, jak i zagranicznych turystów, pragnących oddać hołd poległym.

Gallipoli – najważniejsze informacje

  • Półwysep Gallipoli leży w południowej części wschodniej Tracji, w europejskiej części Turcji. Graniczy z Morzem Egejskim na zachodzie i cieśniną Dardanele na wschodzie.
  • Nazwa Gallipoli to włoska forma greckiej nazwy Καλλίπολις (Kallípolis), co oznacza „piękne miasto”. Turecka nazwa półwyspu to Gelibolu.
  • Półwysep miał znaczenie strategiczne w starożytności, goszcząc kilka znanych miast, takich jak Cardia, Pactya, Callipolis, Sestos i inne.
  • W okresie rzymskim półwysep był areną sporów między Atenami a Macedonią. W 338 r.p.n.e. przeszedł pod kontrolę Filipa II Macedońskiego.
  • Półwysep był częścią Cesarstwa Bizantyjskiego od jego powstania aż do 1356 r., kiedy to został zdobyty przez Turków. Po trzęsieniu ziemi w 1354 r. Turcy oblegli i zdobyli Gallipoli, co uczyniło go pierwszą osmańską twierdzą w Europie.
  • Podczas I wojny światowej na półwyspie Gallipoli miała miejsce znana „Bitwa o Gallipoli” w 1915-1916, gdzie siły alianckie próbowały zdobyć strategiczne pozycje, ale zostały odparte przez Imperium Osmańskie.
  • Podczas wojny grecko-tureckiej w 1920 r. Gallipoli zostało zajęte przez wojska greckie, ale ostatecznie wróciło pod panowanie tureckie w listopadzie 1922 r.
Polecamy Ci także:  Odkryj Bodrum w Turcji: historia, smaki, atrakcje miasta i informacje praktyczne

Cmentarze oraz pomniki Gallipoli

W związku z tym, że cały obszar to jednocześnie rezerwat przyrody, przepisy prawa dokładnie regulują wszelkie dodatkowe obiekty lokowane w okolicy. Przemierzając obszary Gallipoli, można natrafić na wiele cmentarzy oraz pomników upamiętniających kampanię dardanelską, z których największe wrażenie zrobił na mnie Pomnik Upamiętniający Męczenników Çanakkale oraz otaczający go Park Narodowy, zlokalizowany niemal na samym krańcu półwyspu, niedaleko miejscowości Seddülbahir, nad zatoką Morto oraz na wzgórzu Hisarlik.

- Advertisement -

Do tego niezwykłego miejsca z azjatyckiego brzegu najłatwiej dotrzeć promem, kierując się do portu Kilitbahir, by następnie stamtąd złapać dolmusz zmierzający bezpośrednio na skraj półwyspu. Ta – trwająca zaledwie niecałą godzinę – mini-podróż była moim celem od momentu, gdy płynąc na wyspę Bozcaada, z daleka ujrzałam ten gigantycznych rozmiarów pomnik, dumnie wznoszący się nad brzegiem lądu. Twórcy projektu tej ponad czterdziestometrowej budowli to Doğan Erginbaş, Ismail Utkular oraz Ertuğrul Barla, będący zwycięzcami oficjalnego konkursu na projekt monumentu.

Polecamy Ci także:  Dlaczego w Turcji do kawy podaje się szklankę wody?

Kamienny gigant ku pamięci poległych

Konstrukcja pomnika urzekła mnie swoją prostotą i siłą wyrazu, jak gdyby tureccy architekci za kierunkowskaz przyjęli słynne minimalistyczne sentencje Miesa van der Rohe „Mniej znaczy więcej”oraz Adolfa Loosa „Ornament to zbrodnia”. Być może właśnie z powodu braku – tak charakterystycznego dla tureckiej kultury ornamentu oraz zdobnictwa – spacerując po terenie parkowym można odnieść wrażenie, iż przypomina on swoją prostotą oraz układem europejskie place publiczne. Dyscyplina wobec nadmiernego detalu, płaskie powierzchnie manifestujące nowoczesność, surowość materiału  to w końcu cechy będące prawdziwą rzadkością w orientalnej tradycji architektury wschodu.

- Advertisement -

Miejsce, które warto odwiedzić

U stóp pomnika powołano również Muzuem Wojenne, którego kolekcja zawiera broń oraz przedmioty znalezione na polu bitwy, jak również fotografie odnoszące się do tamtych wydarzeń. Otwarcia muzeum dokonała Królowa Elżbieta II podczas swojej wizyty w Turcji w roku 1971 (z okazji obchodów kolejnej rocznicy lądowania wojsk alianckich w Zatoce Anzac), jednak w roku 2006 w wyniku trzęsienia ziemi placówka muzealna, pozostająca pod opieką Dyrekcji Muzeum w Çanakkale, została czasowo zamknięta.

Polecamy Ci także:  Kompleksowy przewodnik dla turystów: Apteki w Turcji

Przemierzając przestrzeń Parku Narodowego odniosłam wrażenie, że nad tym miejscem unosi się swojego rodzaju duch modernizmu, co przejawia się nie tylko w nowoczesnym stylu samego pomnika, ale także w dbałości o układ przestrzenny pozostałych obiektów, w tym również znajdującego się w przestrzeni parku militarnego cmentarza, na którym pochowano 600 poległych żołnierzy tureckich. Spacerując po parku nie sposób nie zwrócić uwagi na jego malowniczą lokalizację oraz wkomponowaną w nią jednolitą kolorystykę pomników, doskonale współgrającą z zielenią tutejszej roślinności.

Intrygującym obiektem znajdującym się w centralnej części cmentarza jest konstrukcja imitująca znicz, której element centralny stanowią skręcone spiralnie białe oraz niebieskie lampki. Bogate zdobnictwo oraz wyszukany wzór konstrukcji nieszczególnie pasuje do surowości oraz prostoty reszty terenu, jednak jako obiekt sam w sobie z pewnością wart jest uwagi.

Sam cmentarz gromadzi w sobie identyczne nagrobki wykonane z białego marmuru, w który wkomponowane są szklane tablice informujące o każdym z poległych.  Panującą harmonię i spokój, jakie towarzyszą przechadzce wąskimi alejkami zagłuszyć może jedynie szum wznoszących się nad grobami sosen.

- Advertisement -

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Sprawdź inne artykuły według kategorii:
Strona głównaTurcjaCanakkaleOdkryj historię i piękno Gallipoli, historycznego półwyspu w północno-zachodniej Turcji

Podobne artykuły

Murat Evgin, popularny turecki kompozytor muzyki do hitowych seriali z nowym,...

Murat Evgin to jeden z najbardziej uznanych tureckich kompozytorów, który zdobył popularność dzięki niezapomnianym ścieżkom dźwiękowym do takich seriali jak Elif czy Zranione Ptaki....
Kultura i sztuka
2
minutes

Czy WiFi w hotelach w Turcji jest bezpieczne? Przewodnik dla turystów

Planując wakacje w Turcji, warto wiedzieć, jak bezpiecznie korzystać z publicznych sieci WiFi, które są szeroko dostępne w hotelach, restauracjach, a nawet na niektórych...
Turcja
2
minutes
24882766 2014286588847345 1296673206 o

Dzień Kobiet w Turcji – 8 marca

8 marca to dobry pretekst do poświęcenia najnowszego tekstu sytuacji tureckich kobiet. Jak celebrowany jest Dzień Kobiet w Turcji? Jak żyje się współczesnym Turczynkom?...
Turcja
4
minutes
Postaw mi kawę na buycoffee.to
Talas 21 of 21

Atrakcje Kayseri: Dom Kultury i Sztuki im. Yamana Dede w Talas

Jedną z okolicznych atrakcji Kayseri jest miasteczko Talas, oddalone od centrum metropolii o jakieś 8 km. Na wszystkich odwiedzających czeka tu wiele przykładów tradycyjnej...
Kayseri
3
minutes
wiza do turcji

Czy do Turcji potrzebna jest wiza w 2025 roku? Kompletny przewodnik...

Podróż do Turcji w 2025 roku to marzenie wielu osób, ale zanim spakujesz walizki, warto sprawdzić, czy do Turcji potrzebna jest wiza. Przepisy dotyczące wiz...
Turcja
4
minutes

Stambuł na weekend: kompleksowy przewodnik na 2025 rok

Stambuł, miejsce, gdzie Wschód spotyka się z Zachodem, to miasto pełne kontrastów i historii. Idealny na krótki wypad, oferuje zarówno monumentalne zabytki, jak i...
Polecane
4
minutes